نەوا موکرجی

سێ مەردومی جوامێر[1] لە پاش تەثنیە و ئیستیعانە بە کاتیبی کوللی ئومور، لە ئیبتیداوە تا ما لا نیهایە، خالیقی زەویی پان و بەرین و پەردەی ئاسمانی ساحەی ڕەجمی شەیاطین، خودای تەبارەک و تەعالا؛...

کرێکارەکانی جیهان دۆنم بگرن[1] کرێکارەکانی جیهان، ئەی خاوەنەکانی لانیکەم سێ ئایفۆنی سیانزە و دوو پەیجی لانیکەم سەد هەزار فەڵەوەری، ئەی ئەوانەی کۆمێنتی بێ جنێو و جڕتتان نییە، ئەی ئەوانەی پانزە دۆنمی دەرەوەی شار...

پار لە ٣١ی کانوونی دووەمی ٢٠٢١دا چەند دێڕێکی نوێم لەسەر ژیننامەی خۆم نووسییەوە، دوێنێ لە ٧ی کانوونی دووەمی ٢٠٢٢دا پێداچوونەوەم بۆی کرد و لە لاپەڕەی ژیننامەکەمدا لەم ماڵپەڕەدا بڵاوم کردەوە. ژیننامەکەی پێشووم کەمێک...

چەمەر ئۆسکار وایەڵد (١٨٥٤-١٩٠٠) ئەم هۆنراوەیەی نووسیوە. چەمەر لە زمانی کوردیدا شیوەنێکە بۆ مردوو دەگێڕرێ یان دەنووسرێ. وایەڵد ئەم هۆنراوەیەی لە ساڵی ١٨٨١دا بۆ شینی (ئیزۆلا)ی خوشکی خۆی نووسیوە کە لە ٢٣ی شوباتی...

گۆرانییەکەی فێرگس[1] داخۆ ئێستا کێ بێ لەگەڵ فێرگس بڕوا تا تارای تاری قووڵایی جەنگەڵ ببڕێ و لەسەر کەنارە تەختەکە[2] سەما بکا؟ هۆ کوڕەکە، ئەو برۆ ئاڵەت هەڵببڕە، تۆش کچەکە، پێڵووی ناسکت بڵند کە،...

شۆکخوازی و شۆکپەرستی[1] هەواڵەکانی هەموو کەناڵە مێدیاییەکان بە موزیکێکی دم دە دەگ پەپەپەپەگ بە پااااااام دەست پێ دەکا و لەگەڵ خوێندنەوەکانیشدا بەردەوامە. زرمەزرمێکە ئەوسەری دیار نەبێ، وەک بڵێی بۆ شەڕ دەچین. ڕاپۆرتێک لەسەر...

ئوپانیشادەکان دوێنێ دەستم کرد بە خوێندنەوەی ئەم پەڕتووکە، ئەگەرچی چوار بەشە، بەڵام تەنها بەشی یەکەمیم خوێندەوە. لەبەرئەوەی دەقەکانی ئاڵۆز بوون و بە ئاسانی نەمدەتوانی تێیانبگەم، ناچار دەقەکانم دەکرد بە کوردی تا زیاتر لە...

نەستژەنی[1] خۆم وشەی «نەستژەنی»م داڕشتووە، لە (نەست) و (ژەن) و پاشگری (ی) پێکدێن. نەستژەنی موزیکێکە کە ڕاستەوخۆ لەو چرکەیەدا لە نەستی ژەنیارەکەوە بژەنرێ. بە گریمانەی خۆم بەرانبەر (improvisation)ی ئینگلیزی و (اِرتجال)ی عەرەبییە. ئەگەرچی...

هونەر و داهێنانی کوردی[1] چۆن وا بکەین هونەری کوردی نەشێوێ؟ چۆن برەوی پێ بدەین؟ باشە شیاوتر نییە پێشتر پرسیارێک بکەین کە خودی هونەر و داهێنانی کوردی کامەن و چین؟ من چواردە ساڵە خەریکی...

گۆکول چاند موکرجی کێ بووە؟ گۆکول-چاند سەنکەر-چاند موکرجی باپیرمە، لە ساڵی ١٨٩٤ لە ناوچەی مانیکگۆنج لە دەککا لە دایک بووە، ئەگەرچی لە ناوچەی ناوبراودا شارۆچکەیەک هەیە هەر بە ناوی (مانیکگۆنج)ەوە، بەڵام ئایا باپیرم...

شیوەن بۆ ئازیزان[1] خەمخواردن و شیوەن بۆ مەرگی ئازیزان هیچ واتایەکی نییە، وەک ئەوە وایە کە لەگەڵ برایەکتدا بۆ ماڵەوە گەڕانەوە، لەناو دەرگاکەدا خەم و شیوەن بۆ ئەو بخۆی کە یەکەم کەس دەچێتە...

ڕۆژی بلوومی ٢٠٢٠[1] ئەمڕۆ لای هەوادارانی ڕۆمانی یولیسیسی جەیمس جۆیس بە «ڕۆژی بلووم» ناسراوە. مەبەست لە (بلووم) کەسێتییە سەرەکییەکەی ڕۆمانەکەیە کە ناوی میستەر (لیۆپۆڵد بلووم)ە. بۆ زایاریی زیاتر دەتوانی لێرەدا کلیک بکەی بۆ...

سەد وشە سەبارەت بە ژیان و مردن و دڵخۆشی و خەم و دڵەڕاوکێ[1] ئێستا بژی و سەرقاڵی ژیان بە، پێکی ژیانت تا سەر لێوەکەی بهێنە، چێژی لێ ببینە و بینۆشە، لێبگەڕێ مەرگ خۆی...

سۆنێتی ١٨[1] بەراوردت کەم بە ڕۆژی هاوین؟ تۆ زۆر جوانتر و لەسەرخۆتری: ڕەشەبا چرۆی نازداری ئایار ڕادەتەکێنێ، وەرزی هاوینیش زۆر کورتخایەنە؛ چاوەکەی ئاسمان زۆر جار ئێجگار گەرم هەڵدێ و تاودەدا، تاوتاو ئەو ڕووە...

جوانکاریی خانمان و کاردانەوەی خەڵک[1] لەوەتەی دونیا دونیایە خانمان خۆیان جوان دەکەن، هەر سەردەمێک و بە تەکنیکی بەردەست، ئێستاش و لەم سەردەمەماندا تەکنیکی باو بۆتۆکس و فیڵلەر و شتی تریشە. سەرنج دەدەم زۆربەی...

ئەگەر بیرتان بێ لە ناوەڕاستی 2017دا دەستمکرد بە بڵاوکردنەوەی هەندێ موزیک بۆ ئۆرکێسترا، چوار دانەم لێ بڵاوکردنەوە و لەپڕ وەستام. چیرۆکەکە بەم شێوەیە بوو: من ماخۆلانم هەیە! لە چرکەیەکدا خەریکی سەد شتم. لەبەرئەوەی...

دانای ڕاستەقینە، دەبێ بە دوایدا بگەڕێیت و بیدۆزیتەوە و بچیتە خزمەتی و داوای لێ بکەی ئامۆژگاریت بکا. چونکە بەهای زانیاری دەزانێ و بێسوود نایهاوێ و بە فیڕۆی نادا. نادان پەنجا کەناڵی تەلەفیزیۆنی و...

بۆچی ڕەشوسپی؟[1] زۆر جار وێنە بە ڕەشوسپی بڵاو دەکەمەوە. لە ئێستاشدا گەلێ مێدیا زووزوو پەنا دەبەنە بەر لابردنی ڕەنگ. جیاوازیی من و ئەوان چییە؟ بە تێگەیشتنی من: ئەگەر ڕەنگ لە وێنەیەکدا قورسایی نەبوو،...

پاڤان پاڤان: پارچەموزیکێکە، گابرێل فۆرێ، کە موزیکدانەرێکی فەڕەنسی بوو، لە ساڵی ١٨٨٧دا دایناوە. موزیکەکە بۆ ئۆرکێسرایە و دەکرێ بەپێی ویست، کۆرسیش تیایدا بەشدار ببێ، ئەم موزیکە یەکەم جار لە ساڵی ١٨٨٨دا لە پاریس...

هۆنوسیاد: میهرەبانەکان پێشەکیی میهرەبانەکان[1] ئەم ئەڵقەیە پێشکەشە بە هەر کەسێک کە ڕۆژێک لە ڕۆژان کردەوەیەکی بچووکی میهرەبانانەی بەرانبەر کەسێکی نەناس نوواندبێ، بە تایبەتی بەرانبەر مناڵێکی پەڕەوازە. ڕەنگە لای تۆ تەنها کردەوەیەکی سادە بووبێ،...

مانسی دیاس[1] دیاسی بەئاکار بەئاکارانە گێڕایەوە: یادی شاد بێ، نەنکم شەوێک کچەکەمی دەنوواند، ویستی چیرۆکێکی بۆ بگێڕێتەوە، وتی: «هەبوو نەبوو…» بەڵام بوەستن با باسێکی کچەکەمتان بۆ بکەم: لە گۆشەگیریی خۆمدا کاتی خۆی لە...

سوپاسی هەموو ئەو کەسانە دەکەم کە ئافەرین و دەستخۆشیم لێدەکەن و بە هونەرمەندی مەزنی گەلانی ترم دەچووێنن. تا ئاستی باوەڕی تەواو بێگومانم کە مەبەستیان پەسنکردن و نیازی چاکە. بەڵام دەبێ ڕوونکردنەوەیەک بدەم ئەگەر...

ئۆپێرای کارمێن[1] پوختە ئۆپێرایەکی جەفەنگی/تراژیدیی فەڕەنسییە، ژۆرژ بیزێ (١٨٣٨-١٨٧٥) موزیکەکەی داناوە، هێنری مایلاک و لودۆڤیک حەلێڤی ئۆپێرانامەکەیان نووسیوە. یەکەم جار لە ساڵی ١٨٧٥دا لە شاری پاریس لە شانۆگای (ئۆپێرا کۆمیک) نمایش کراوە، لەبەر...

هۆنوسیاد نەوا موکرجی هۆنوس زۆر جار گێڕەرەوە و کەسێتیی چەقی ئەم چیرۆکانەیە، تا ڕادەیەکی زۆر وێنەی وێژەیی خۆمە. پاشگری -یاد پاشگرێکی گریکیی کۆنە بە واتای داستان، وەک: ئیلیاد، ئەینیاد، ئۆڵۆمپیاد، تیلێماخیاد. زۆربەی ئەم...

پێشەکی[1] نەوا موکرجی هۆنوس زۆر جار گێڕەرەوە و کەسێتیی چەقی ئەم چیرۆکانەیە، تا ڕادەیەکی زۆر وێنەی وێژەیی خۆمە. پاشگری -یاد پاشگرێکی گریکیی کۆنە بە واتای داستان، وەک: ئیلیاد، ئەینیاد، ئۆڵۆمپیاد، تیلێماخیاد. زۆربەی ئەم...

حەزت لە چ ڕەنگێکە؟ من هەمیشە یەکەم جار سەیری هونەرمەندێتییەکە دەکەم، نەک ئەو کەرەستەیەی هونەرەکەی پێ کراوە. واتە ڕەنگەکان بەهای سەرەکییان نییە لام، تێکەڵکردنی ڕەنگەکان بەهایان هەیە. کەواتە هەموو ڕەنگەکانم لا جوانە بە...

ئۆپێرا ئۆپێرا درامایەکی نووسراوەیە بە موزیکەوە دەگێڕرێتەوە. بە دەقەکەی دەوترێ ئۆپێرانامە (لیبرێتتۆ – Libretto) و ئەم دەقە نووسراوەیە لە لایەن گۆرانیبێژانەوە یان دەبێژرێن، یان دەپەیڤرێن[1]، یان دەوترێن. موزیک کرۆک و چەقی ئۆپێرایە و...

پێکهاتەی کیمیایی مرۆڤ[1] نووسینی: فۆلکلۆر وەرگێڕانی: نادیار پەیامهێن ئەو تەنەی پێی دەوترێ: «مرۆڤ» بە گشتی لەسەر هەسارەی زەوی هەیە و بە بەرگی وشکانییەکەیەوە نووساون، تەنها دوو جۆریان هەیە: جۆری یەکەمیان پێی دەوترێ: «ڕووتەوپووتە»،...

پیانۆی کارەبایی و کێشەی لەدەستدانی هەستیاریی پێدەکانی و چارەسەر من وشەی دوگمەبەند لە بری کیبۆرد keyboard بەکاردەهێنم و خۆم وشەکەم داڕشتووە و پێموابێ دەقاودەق واتای ئامێرەکە بەدەستەوە دەدا، هیچ لەگەڵ ئەو وشەیەدا نیم...

بانگی شێوان[1] شۆفێرەکە وتی: «کاکە، بۆ ڕاهی خوا! من بیست و پێنج ساڵە نوێژم نەچووە! چوارەم نوێژ نوێژی شێوانە، پێنجەم نوێژ نوێژی خەوتنانە»، سەرنشینەکە پێی وت: «نەخێر، خەوتنان و شێوان یەک شتن، هاوناون....

ئاپۆرایەک پیاوی تووڕە ژنێک پەلکێش دەکەن، بە تووڕەییەوە دەنەڕێنن: – جادووبازە! – جادووباز! – جادووبازێکمان گرت! بە هەموویان بەرەو لای ئەفسەرێک پەلکێشیدەکەن. یەکێکیان لە ئەفسەرەکە دەپرسێ: – جادووبازێکمان گرت، بیسووتێنین؟ خەڵکەکە هەموو هوتاف...

چاوپێکەوتن لەگەڵ ئامادەبووی کۆنسێرتێکدا[1] پ/ کەی؟ و/ ٨ی ئێوارەی دوێنێ شەو. پ/ کوێ؟ و/ باڵەخانە بەناوبانگەکەی خانەی ئۆپێرای ڕۆژئاوای سلێمانیی نوێ. پ/ بە ناوی کێوە ناو نراوە؟ و/ قادر دیلان. پەیکەرێکی حەفتا مەتریی...

پەتای ڕەشبینی، جەڵدەی تەنیایی… بەڵام خولیای نوێی ئاراستەکراوی فریادڕەس ئەوەندەی بیرمدێ، هەرگیز حەزم بە قەرەباڵغی نەکردووە، بەڵام لێشی نەترساوم. جاران، هەندێجار ئێستاش، پێیاندەوتم کە ئەمە هەڵەیە و دەبێ لەگەڵ خەڵکدا خۆم ئاشتبکەمەوە، وەکبڵێی...

ئایا موزیک گرنگە؟[1] سوپاس بۆ ئێوە و مامۆستا سەڵاح ڕەئوفیش بۆ ئەم باسە. ١. سەبارەت بە ناوی «موزیک» یان «مۆسیقا»: لێکۆڵینەوەیەکی زمانەوانیم نووسیوە، لێرەدا کلیک بکە بۆ بینینی. ٢. سەبارەت بە «تێری و...

سی و دوو ساڵ ژیان خۆشە، زۆریش خۆشە. چاوەڕێی زۆر مەکە، هەمیشە چاوەڕێی خراپترین بکە بۆئەوەی باش بێتە ڕێت. من بە سروشت کەسێکی گەشبینم. چونکە هێشتا دڵسۆزترین کەسم ماوە و چالاکە؛ ئەویش خۆمم....

باش ماوە؟[1] ئایا باش ماوە؟ بەڵێ، باش ماوە: خۆت! گلەیی لە ئاکاری کەسانی دی مەکە، ئاکاری ئەوان بە تۆ دەستەمۆ ناکرێ، بەڵام دەتوانی ئاکاری خۆت دەستەمۆ بکەی. ئاکار و ڕەفتاری کەسانی تر وەک...

ڕیشەی خراپیی هونەری گۆرانیی کوردی و چارەسەر[1] ڕووکەشی ئۆباڵ دە ساڵ پێش ئێستا ئۆباڵی خراپیی گۆرانیی کوردیمان دەخستە ملی عەزیز وەیسی. نەوەدەکان ئۆباڵەکە لە ملی عەلادین حەسەن و ئەمیر حەسەندا بوو، پێشتریش لە...

ئایا (موزیک)ە یان (مۆسیقا)یە؟ بۆچی؟[1] ئایا هەرگیز سەرنجت داوە کە ئەو وشەیەی چەمکی کۆی ئاواز و گۆرانی و بەستە و ئەوانە دەگەیەنێ لە زۆربەی زمانەکانی جیهاندا، بە تایبەتی زمانەکانی ڕۆژئاوا نەک ڕۆژهەڵات، لە...

ڕۆژی بلووم پیرۆز بێ[1] لە ڕۆژێکی وەک ئەمڕۆدا و لە ساڵی ١٩٠٤دا ڕۆماننووسی بەناوبانگی ئایرلاندی جەیمس جۆیس، نۆرا بارنیکڵی ناسی، پاشان ھاوسەرگیرییان کرد و تا کۆتایی تەمەنیان پێکەوە ژیان. جۆیس بڕیاری دا ئەم...

دەربارەی کورتیی ژیان[1] نووسینی: لووسیۆس ئەنێیوس سینیکا (٤پ.ز. – ٦٥ز) وەرگێڕانی لە لاتینییەوە بۆ ئینگلیزی: گاریث دی. ولیەمس وەرگێڕانی لە ئینگلیزییەوە: نەوا موکرجی یەکەم پاولینوس[2]، زۆربەی مرۆڤەکان دژ بە خراپیی سروشت سکاڵا دەکەن....

بەیانییەکەت بە وتنەوەی ئەم وتەیە بۆ خۆت دەست پێ بکە: ڕەنگە ئەمڕۆ لەگەڵ کەسانێکی خۆهەڵقورتێنەر، پێنەزان، لووتبەرز، فێڵباز، ئیرەبەر و خەڵکنەخوازدا مامەڵە بکەم. ئەوان هەموو ئەم تایبەتمەندێتییانەیان لەوەوە تووش بووە کە بە باشە...

من و گوستاڤ مالەر ساڵی ٢٠٠٩ خاڵۆزاکەم ئایپۆدێکی بچکۆلانەی چوار گێگابایتی لە وڵاتی چینەوە بۆم نارد. ماڵپەڕێکی ڕووسیشم دۆزیبووەوە کە پڕ بوو لە موزیکی کلاسیک بە خۆڕایی، زۆرێک لەو موزیکە کلاسیکییانەم بێسەرەوبەرەییانە دابەزاندە لای...

دیاکۆ و کیاکسار[1] هەبوو نەبوو، سەردەمی زوو، دیاکۆ و کیاکسار دوو پێشمەرگەی کوردستان بوون، لە شەڕی دژ بە سوپای ئەهریمەندا هاوشانی یەک شەڕیان دەکرد. سوپای ئەهریمەن گەلێ بێبەزەیی و دڵڕەق و خاپوورکەر بوون....

ئەگەر هیتلەر مابێ سەرخێڵ وتی: «دەزانی هیتلەر ماوە و لە ئەرجەنتینە؟» هۆنوس وتی: «ئەگەر مابێ، لام گرنگ نییە لە هەر شوێنێکی سەر زەوی بێ، دەیدۆزمەوە و وێنەیەکی لەگەڵدا دەگرم پێش ئەوەی بمرێ! کوڕی...

سەندیکای کۆمپیوتەرە ستەمدیدەکان نەوا موکرجی هەرچەندە کەریم زۆر لە من بەتەمەنتر بوو، بەڵام خۆشەویستترین هاوڕێی مناڵیم بوو، هەر لە زووەوە خەریکی تەکنەلۆژیا و دروستکردنی کۆمپیوتەر بوو. زۆر ڕێزی لێ دەگیرا و بە «داهێنەرێکی...

دەسەڵات و مرۆڤ[1] هەندێ جار بەیانییان دەچم بۆ ڕاکردن. بۆچی؟ قەرزاری؟ مەبەستم وەرزشە. لەولا ماڵی خۆمانەوە تا گڵەزەردە دەشتاییەکی فراوانە و لەوێ ڕادەکەم. هەندێ جار تووشی بەزمی سەیر دەبم: بەیانییەک زۆر ڕامکرد و...

پەتای تەممەڵی[1] بۆ ئەوەی زوو فریای قوتابخانە بکەوی ساڵێک گەورە کرای؛ لە پۆلی یەکەمی سەرەتایی هەموو ڕۆژێک پێت دەوترا: «بخوێنە بۆ ئەوەی بچیتە دوو»؛ لە پۆلی دووەم و قۆناغەکانی تردا هەموو ڕۆژێک پێت...

چۆن تەماتە دەخورێ؟[1] لە کەبابخانەکان تەماتەیەکت بۆ دەهێنن، بە قەد دوو سندی دەبێ، تەنها دوو کەرتیان کردووە. هەرگیزیش چەقۆیەکت بۆ ناهێنن تەماتەکەی پێ قاش بکەی. وەکو نەریتێکی باویش، هەموو کەبابخانەکان و تەنانەت عەرەبانەی...

بڵاوکردنەوەی ڤیدیۆی ئاهەنگ نایاساییە[1] ئەگەر داوای وێنەیەک لە خانمێک بکەی، تەواو کۆتایی بە دونیا دێ، پێت دەڵێن: «چۆن شتی وا دەبێ؟ حەرامە! جوان نییە! خەڵک چیمان پێ دەڵێ؟ بڵاو دەبێتەوە! باوکم دەمکوژێ! ئامۆزاکانم...

دیدی هونەریی موزیکیم بۆ باری ڕامیاریی کوردی[1] من خۆم بە هونەرمەند دەزانم، نەک ڕامیار، لە هەر جێیەکی ئەم گەردوونە و گەردوونەکانی تریشدا تۆزقاڵێک ڕێز لە هونەر بگیرێ، ئەو شوێنە بە ماڵ و وڵات...

بوولێڵی خوداکان ئۆپێرای چوارەم و کۆتاییە لە زنجیرە ئۆپێرای موستیلەکەی نیبێلونگەکانی ڕیچارد ڤاگنەر. بە ڕای هەندێ لە توێژەران، ئەمە ئۆپێرای سێیەمی زنجیرەکەیە. ڤاگنەر ئەم ئۆپێرایەی لە پێشەکییەک و سێ پەردەدا داڕشتووە. ئەم ئۆپێرایە...

زیگفرید ئۆپێرای سێیەمە لە زنجیرە ئۆپێرای موستیلەکەی نیبێلونگەکانی ڕیچارد ڤاگنەر. بە ڕای هەندێ لە توێژەران، ئەمە ئۆپێرای دووەمی زنجیرەکەیە. ڤاگنەر ئەم ئۆپێرایەی لە سێ پەردەدا داڕشتووە. ئەم ئۆپێرایە نزیکەی ٢٥٠ خولەکە. پەردەی یەكەم...

ڤاڵكیرییەكە ئۆپێرای دووەمە لە زنجیرە ئۆپێرای موستیلەکەی نیبێلونگەکانی ڕیچارد ڤاگنەر. بە ڕای هەندێ لە توێژەران، ئەمە ئۆپێرای یەکەمی زنجیرەکەیە. ڤاگنەر ئەم ئۆپێرایەی لە سێ پەردەدا داڕشتووە. ئەم ئۆپێرایە نزیکەی ٢٤٥ خولەکە. پەردەی یەكەم...

زێڕەکەی ڕاین ئۆپێرای یەکەمە لە زنجیرە ئۆپێرای موستیلەکەی نیبێلونگەکانی ڕیچارد ڤاگنەر، یان ئەوەیە کە پێی دەڵێن: «پێشباس»ی سێ ئۆپێراکەی تر. ڤاگنەر پەردەی بۆ ئەم ئۆپێرایە دانەناوە، بەڵکو تەنها چوار دیمەنە. هەر لەبەر ئەمەیە...

زنجیرە ئۆپێرای موستیلەکەی نیبێلونگەکان[1] زنجیرەکە زنجیرەیەک ئۆپێرایە، بە دیاریکراوی چوار ئۆپێران، ڕیچارد ڤاگنەر دایناون. یەکەمیان ناوی زێڕەکەی ڕاینە؛ دووەمیان ناوی ڤاڵکیرییەکەیە؛ سێیەمیان ناوی زیگفریدە؛ چوارەمیان ناوی بوولێڵی خوداکانە. بە کۆی هەر چوار ئۆپێراکە...

پوختەیەک لەسەر ژیانی ڕیچارد ڤاگنه‌ر[1] ڤیلهێلم ڕیچارد ڤاگنەر، لە ساڵی ١٨١٣ لە شاری لایپتزیگ لە ئەڵەمانیا لە دایک بووە. شەش مانگ دوای لەدایکبوونی باوکی مردووە و پاش ساڵێک دایکی شووی بە هاوڕێیەکی مێردەکەی...