ڤاڵكیرییەكە
ئۆپێرای دووەمە لە زنجیرەئۆپێرای موستیلەکەی نیبێلونگەکانی ڕیچارد ڤاگنەر. بە ڕای هەندێ لە توێژەران، ئەمە ئۆپێرای یەکەمی زنجیرەئۆپێراکەیە. ڤاگنەر ئەم ئۆپێرایەی لە سێ پەردەدا داڕشتووە. ئەم ئۆپێرایە نزیکەی ٢٤٥ خولەکە.
پەردەی یەكەم
ڕەشەبا و زریانێكی بەهێزه، زیگموند بە شەكەتی خۆیدەكا بە ماڵی هوندینگدا كە سەرۆکهۆزی نیدینگەكانه. خۆی لەوێ نییه، بەڵام زیگلیندەی ژنی پێشوازیی لێدەکا. زیگموند ئاگاداری دەکاتەوە كە لە دوژمنانی هەڵهاتووه. پاشان مەی دەخواتەوه، هەڵدەستێ بڕوا بەو بیانووەی كە لەوانەیە لەگەڵ خۆیدا نەفرەت بهێنێ، یان نایەوێ ماڵەكەی ئەوان بخاتە مەترسییەوه، بەڵام زیگلیندە داوایلێدەكا بمێنێتەوە. لەم گفتوگۆیەدا هوندینگ دەگەڕێتەوە و بێباكانە بەخێرهاتنی دەكا و پێشنیازدەكا گەر پێویستی بە دەرمان و شتی پێویست هەبوو بۆی دابینبكا. زیگلیندە بە هاتنی زیگموند زۆر شادمانە، چونكە هوندینگی مێردی لەگەڵیدا خراپه، داوا لە زیگموند دەكا چیرۆكی ژیانی خۆی بگێڕێتەوه. زیگموندیش باسی ئەوە دەکا كە ڕۆژێك لەگەڵ باوكیدا گەڕاونەتەوە ماڵەوە، دەبینێ دایكی مردووه، خوشكێكیشی هەبووە كە لەگەڵ ئەودا دووانە بوون، ئەویش فڕێنراوە. هەر لەگەڵ باوكیدا ژیاوە تا لەیەك جیادەبنەوە. ئینجا باسی چیرۆکی هەڵهاتنەکەی ئێستای دەکا و دەگێڕێتەوە کە ڕۆژێك كچێكی دیوە بەزۆر بەشوودراوە، زیگموند لەگەڵ خزمەكانی كچەدا شەڕدەكا و سەرکۆنەیان دەکا کە کچەکەیان بە زۆر بەشووداوە، شەڕیان لەگەڵدا دەکا تا چەكەكەی دەشكێ، کە چەکەکەشی دەشکێ، بووكەکە دەكوژرێ. پاشان زیگموند هەڵدێ تا دەگاتە ئەم ماڵە. هوندینگ و ژنەکەی تا ئەو کاتە ناوی زیگموند نازانن، لێیدەپرسن: «ناوت چییە؟» بەڵام ئەو ناوی خۆی ناڵێ و دەڵێ: «بە ڤاهڤالت بانگمبكەن».
كە زیگموند لە گێڕانەوەی چیرۆكەکەی تەواودەبێ، هوندینگ دەزانێ كە دوژمنیەتی، پێیڕادەگەیەنێ و پێشنیازدەكا شەو لە ماڵیاندا بمێنێتەوه، بەڵام دەبێ سبەینێ شەڕی لەگەڵدا بكا. هوندینگ بێ ئەوەی گوێ بە ئازارەكانی زیگلیندە بدا، بۆ نووستن پەلیدەگرێ. زیگموند بەدبەختیی خۆی دەلاوێنێتەوە كە بە بێ چەك خۆی كردووە بە ماڵی دوژمنەكەیدا، سبەینێش دەبێ بێ چەك لەگەڵ دوژمنەكەیدا شەڕبكا. لەم كاتەدا بیری بەڵێنەكەی باوكی دەكەوێتەوە كە پێی وتبوو: «هەر كاتێك زۆر پێویستت بە چەك بێ دەستتدەكەوێ!»
زیگلیندە دێتەوە لای زیگموند، ئاگاداریدەکا كە دەرمانی خستووەتە خواردنەوەكەی هوندینگەوە و بەقووڵی نووستووە، پاشان بە زیگموند دەڵێ كە ئەویش بەزۆر بە هوندینگ بەشوودراوە، ئینجا باسی پیرەمێردێک دەکا كە لەكاتی ئاهەنگی بووكێنییەكەیدا هاتووە و شمشێرێكی چەقاندووەتە ئەو درەختەی لە ناوەڕاستی ماڵەكەیاندایه، هوندینگ و هەموو كەسوكارەكەی شمشێرەکەیان بۆ دەرنەهاتووەتەوە. پێیدەڵێ ئەو چەند لەمێژە چاوەڕێی پاڵەوانێك دەكا كە بێ و شمشێرەكە دەربهێنێتەوە و ڕزگاریبكا. خۆشەویستی بەسەر زیگمونددا زاڵدەبێ و پێیدەڵێ: «خۆشمدەوێی» زیگلیندەش هەروەها پێیدەڵێ كە خۆشیدەوێ. زیگلیندە هەستدەكا شێوەی زیگموند دەكا و دەیناسێ، یان پێشتر دیویەتی، لێیدەپرسێ باوكی ناوی چی بووە؟ ئەویش لە وەڵامدا دەڵێ: «ڤالس» ئینجا زیگلیندە دەزانێ کێیە و دەڵێ: «تۆ زیگموندی!» زیگموندیش دەچێ شمشێرەكە بە ئاسانی لە درەختەكەدا دەردهەێنێتەوە. زیگلیندە دەڵێ: من زیگلیندەی خوشكتم!». ئاوها دەردەکەوێ خوشک و برا بوون. زیگموند شمشێرەكە ناودەنێ نۆتونگ. زیگموند زیگلیندە بە بووك و خوشكی خۆی بانگدەكا و بە تاسووخەوە باوەش بە یەكدادەكەن و دەستلەملانێی یەكتردەبن.
پەردەی دووەم
ڤۆتان و برونهیلدە، لەسەر بەردێك لە نزیک شاخێك وەستاون. برونهیلدە كچی ڤۆتان و ئێردایە: ئێردا خودای زەوییە. ڤۆتان ئەو و هەشت كچی دیكەی وەك ڤاڵكیری بەخێوكردووە. ئەم ڤاڵكیرییانە لە گیانی پاڵەوانە شكستخواردووەكان دروستكراون و سوپایەکی بەهێزیان لێدروستکراوە و بە گژ هەر سوپایەکی مەزندا بچن لەناویدەبەن و دەیانبەزێنن. ڤۆتان فەرمان بە برونهیلدە دەدا كە دەبێ لە شەڕەكەی زیگموند و هوندینگدا پارێزگاری لە زیگموند بكا. فریكا، کە خودای هاوسەرگیرییە، لەگەڵ هەندێ پاسەوانانی هاوسەرگیریدا دێن، فریكا دەڵێ کە دەبێ زیگموند و زیگلیندە سزابدرێن، چونكە هاوسەرگیرییەکی قەدەغەیان سازداوه: برا نابێ خوشكی خۆی بهێنێ. ڤۆتان ئەوە ناسەلمێنێ كە ڤالس باوكی زیگموند و زیگلیندە بێ، بۆیە داواكەی فریكا ڕەتدەكاتەوە، لە لایەکی تریش ڤۆتان پێویستی بە پاڵەوانێكی سەربەست هەیە كە ژێردەستەی خۆی نەبێ، تا پلانەكانی جێبەجێبكا. بەڵام فریكا بە پێچەوانەی ئەوەوە پێیدەڵێ كە «زیگموند پاڵەوانێكی سەربەست نییه، بەڵكو ئەو هەر پیاوێكی ئاساییە و ژێردەستەی ڤۆتانە و سەربازێكی ئاساییە و جێی ئەوە نییە پشتی پێببەسترێ» ئینجا ڤۆتان بەڵێنی پێدەدا كە دەبێ زیگموند بمرێ.
ڤۆتان لەم بڕیارە دڵتەنگە و فریكا برونهیلدە بەدیار ڤۆتانی بێهیواوه جێدەهێڵێ. ڤۆتان باسی كێشەكانی خۆی بۆ برونهیلدە دەكا كە هەموویان لەو پێشبینییانەی ئێرداوە سەریانهەڵداوه، ئەویش وای لە ئێردا كردوە زیاتر لە پێشبینییەكان بكۆڵێتەوە. ڤۆتان دەیەوێ کە ڤاڵکیرییەکانی خۆی لە دژی ئالبەریش بەکاربهێنێ، چونكە ئەگەر ئالبەریش جارێكی تر موستیلەكە بگرێتەوە دەست، كە ئێستا موستیلەکە لە دەستی فافنەردایە، ئەوا سوپاكەی ڤالهالا دەشكێنن. فافنەر بە هێزی کڵاوزرێ جادووییەکە خۆیكردووە بە ئەژدیهایەك و لە دارستانێكدایە و موستیلەكەی نیبێلونگەكانیشی لە دەستدایە. ڤۆتان ناتوانێ موستیلەكە لە فافنەر بسەنێتەوه، چونكە ئەوە بە ڕێكکەوتنی هەردوولایان بەخشراوە و ناتوانێ پەیمانی خۆی بشكێنێ. بەڵام موستیلەکەشی دەوێ و بۆیەش پێویستی بە پاڵەوانێك هەیە تا فافنەر ببەزێنێ ، ئەو پاڵەوانەش زیگموندە، کە لە ڕاستیدا کوڕی ڤالس نییە، بەڵکو کوڕی خۆیەتی! بەهەرحاڵ، وەك فریكا ئاماژەیپێدا، دەبێ ئەو دەستبەرداری زیگموند ببێ و کۆیلە‌یەكی خۆی مەشقپێبكا و بیكاتە ئەم پاڵەوانە. ڤۆتان بە داخێکی زۆرەوە فەرمان بە برونهیلدە دەدا كە داواكەی فریكا بەجێبهێنێ و چارەنووسی مەرگ بۆ كوڕە خۆشەویستەكەی خۆی، كە زیگموندە، دیاریبكا.
زیگلیندە و زیگموند ماڵەكەی هوندینگیان جێهێشتووە و بەرەو شاخێك كەوتوونەتە ڕێ. زیگلیندە لە ڕێگاکەدا لە دڵەڕاوكێ و هەستكردن بە تاوان و ماندوێتیدا بێهۆش دەبێ. برونهیلدە لە زیگموند نزیكدەبێتەوە و لە مەرگێكی نزیك ئاگاداریدەكاتەوە، داوایلێدەكا لەگەڵیدا بچێ بۆ ڤالهالا، بەڵام ناتوانێ زیگلیندە لەگەڵ خۆیدا بهێنێ. ئەویش ئەم داوایە ڕەتدەكاتەوە و شمشێرەكەی دەردهەێنێ و هەڕەشەی ئەوە دەكا کە ئەگەر بەردەوام بێ، ئەوا خۆی و زیگلیندەش دەكوژێ. برونهیلدەش كە دەبینێ ئەو لەسەر بڕیاری خۆی سوورە، بەزەیی پێدا دێتەوه و بڕیاردەدا ئاسانكاریی بۆ بكا بەوەی لە شەڕەکەیدا بەسەر هوندینگدا سەربكەوێ، واتە پێچەوانەی ویستی فریکا و ڤۆتان. دواتر هوندینگ دێ، بە پاڵپشتیی ئاسانكارییەكەی برونهیلدە، زیگموند و هوندینگ دەجەنگن، ڤۆتان دێ و بە ڕمەكەی خۆی شمشێرەكەی زیگموند تێكدەشكێنێ، کە زیگموند بێچەك دەمێنێتەوه، هوندینگ شمشێرەكەی خۆی لە سكی دەچەقێنێ و دەیكوژێ. ڤۆتان خەمبارانە تەماشای لاشەكەی زیگموند دەكا، برونهیلدەش پارچەكانی شمشێرەكەی زیگموند كۆدەكاتەوە و بە سواریی لەگەڵ زیگلیندەدا هەڵدێن. ڤۆتان هوندینگ دەكوژێ و بە تووڕەییەوە دوای كچەكەی دەكەوێ كە بەگوێینەكردووە و هاوکاریی زیگلیندەی کردووە و دەیەوێ ڕزگاریبکا.
پەردەی سێیەم
دەستپێکی موزیکی ئەم پەردەیە یەکێکە لە بەناوبانگترین موزیکەکانی مێژووی موزیکی جیهان و لە دەیان فیلمدا بەکارهێنراوەتەوە، موزیکەکە پێیدەڵێن: «ئەسپەڕێی ڤاڵکیرییەکان»، بە ئینگلیزی پێیدەڵێن: Ride Of The Valkyries.
کچە ڤاڵكیرییەكان دەچنە سەر لوتکەی چیایەک و کۆدەبنەوە، سەرنجدەدەن هەشتن و یەكێكیان كەمه، كە ئەویش برونهیلدەیه. پاش كەمێك برونهیلدە بە هەڵەداوان خۆی دەگەیەنێتە لایان و زیگلیندەشی لەگەڵدایه و ئەوان سەرسام دەبن. برونهیلدە داوای یارمەتییان لێدەكا، بەڵام ئەوان هیچیان ناوێرن لە فەرمایشتەكانی ڤۆتان دەربچن. زیگلیندە داوایان لێدەكا کە لە پێناوی ئەودا ژیانی خۆیان نەخەنە مەترسییەوە، بەڵام برونهیلدە بەویش و بە ڤاڵكیرییەكانی تر دەڵێ كە: «زیگلیندە بە مناڵی زیگموند دووگیان دەبێ» مناڵەكەشی، كە هێشتا لەدایكنەبووە، لە ئێستاوە ناودەنێ زیگفرید. برونهیلدە داوادەكا ڤاڵكیرییەكان ڤۆتان دوابخەن تا ئەو یارمەتیی زیگلیندە دەدا هەڵبێ و شوێنێكی پارێزراوی بۆ دابینبكا، ئەوانیش ئەمە جێبەجێ دەكەن. ڤۆتان بە تووڕەییەوە دەگاتە لایان، ئەوان لێیدەپاڕێنەوه، ڤۆتان برونهیلدە بانگدەکا خێرا بگاتە بەردەمی، بڕیاردەدا لە ڤاڵكیرییەتیی بخا و بیكاتە ژنێكی ئاسایی. ڤاڵكیرییەكانی تر لە ترسی ئەم بڕیارەی ڤۆتان هەمویان هەڵدێن و دووردەكەونەوە و ماڵئاوایی لە برونهیلدە دەكەن. برونهیلدە داوای لێخۆشبوون دەكا، چونكە ئەو خۆشەویستترین كچی ڤۆتانه، چیرۆکی ئازایەتیی زیگموند دەگێڕێتەوە و باسی ئەو هۆیە دەکا کە هانیدا ئاسانكاری بۆ زیگموند بكا. پێیدەڵێ كە: «من گوێڕایەڵت بووم»، ڤۆتان تووڕە دەبێ و دەڵێ كە: «دواجار نەمویست زیگموند سەربكەوێ»، بەڵام برونهیلدە پێیدەڵێ كە: «من گوێڕایەڵی خۆشەویستییەکەی دڵت بووم، ئەو خۆشەویستییەی بۆ زیگموند هەتبوو، گوێڕایەڵی وتەکانی دەمت نەبووم، کە پێچەوانەی خواستی دڵت بوون» ڕاستییەکەش ئەوە بوو کە ڤۆتان لە ناخدا نەیدەویست زیگموند بمرێ.
ڤۆتان دڵی نەرم دەبێ و ڕازیدەبێ كە دواهەمین خۆزگەی برونهیلدە بەجێبهێنێ، خۆزگەکەش ئەوەیە کە لەسەر شاخێك بینوێنێ و چواردەوری شاخەكە بە ئاگرێكی جادوویی هەمیشەیی دەورەبدا تا کەس نەتوانێ ڕزگاری بکا. ڤۆتان دەیبا و دەیخاتە سەر بەردێك و بە تاسوخەوە لەباوەشیدەگرێ و ماچیدەكا و دەینوێنێ و ڕمەكەی لە تەنیشتییەوە دادەنێ و بە قەڵغانەكەی دایدەپۆشێ. فەرمان بە لۆگە دەدا كە ئاگرە جادووییەکە بە دەوری شاخ و بەردەکەدا بكاتەوە، بە مەرجێك ئەو بپارێزێ و نەسووتێ. بە دڵشکاوی و خەمبارییەوە جێیدهێڵێ و دەڵێ: «هەركەسێك ترسی لە ڕمەكەی من هەبێ و نەتوانێ بەرەنگاری ڕمەكەم ببێتەوه، ئەوا هەرگیز بە برونهیلدە ناگا.»
